Porażenie mózgowe u dzieci to jedno z najbardziej złożonych i wymagających schorzeń, z którym mogą się zmagać najmłodsi pacjenci. Dla rodziców wiadomość o diagnozie bywa przytłaczająca, jednak odpowiednia rehabilitacja oraz wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia chorego. Obecnie stosowane techniki fizjoterapeutyczne u dzieci dają duże szanse na zwiększenie umiejętności motorycznych.
Czym jest porażenie mózgowe u dzieci?
Mózgowe porażenie dziecięce to zespół zaburzeń ruchowych i posturalnych wynikających z uszkodzenia mózgu, które występuje w trakcie jego wczesnego rozwoju. Najczęściej do dochodzi do niego przed urodzeniem, podczas porodu lub w pierwszych miesiącach życia dziecka.
Uszkodzenie może prowadzić do trudności w poruszaniu się, zaburzeń koordynacji oraz problemów z równowagą. Schorzenie jest trwałe, ale nie postępujące. To oznacza, że objawy mogą się zmieniać wraz z wiekiem, jednak samo uszkodzenie mózgu nie ulega pogorszeniu.
Mózgowe porażenie dziecięce – rodzaje
Porażenie mózgowe dziecięce może przybierać różne formy, w zależności od rodzaju uszkodzenia mózgu oraz obszaru, który został nim dotknięty. Najczęstszym typem jest porażenie spastyczne. Charakteryzuje się ono wzmożonym napięciem mięśniowym, co prowadzi do sztywności mięśni i utrudnia swobodne poruszanie się.
Kolejnym rodzajem jest porażenie atetotyczne. Objawia się mimowolnymi, nieregularnymi ruchami kończyn i twarzy. Rzadziej występuje porażenie ataktyczne, w którym dominują problemy z równowagą oraz koordynacją ruchów, co wpływa na precyzyjne wykonywanie czynności.
Istnieje także możliwość wystąpienia porażenia mieszanego, gdzie dziecko wykazuje objawy charakterystyczne dla różnych typów MPD.
Porażenie mózgowe dziecięce – przyczyny
Przyczyny stanu dzieci z porażeniem mózgowym są zróżnicowane i mogą mieć miejsce na różnych etapach ciąży, porodu oraz w okresie niemowlęctwa. Jedną z najczęstszych jest niedotlenienie mózgu. Może ono wystąpić w wyniku takich komplikacji jak przedłużający się poród, wypadnięcie pępowiny czy łożysko przedwcześnie odklejające się.
Infekcje u matki w trakcie ciąży, takie jak różyczka czy toksoplazmoza, również mogą prowadzić do uszkodzeń mózgu rozwijającego się płodu.
Mózgowe porażenie dziecięce – rehabilitacja
Rehabilitacja ruchowa dzieci jest procesem złożonym i wieloetapowym. Co więcej, wymaga zindywidualizowanego podejścia do każdego pacjenta. Głównym celem ćwiczeń dla dzieci z porażeniem dziecięcym jest poprawa sprawności ruchowej oraz wsparcie w rozwijaniu umiejętności niezbędnych do codziennego funkcjonowania.
Terapia koncentruje się na wzmacnianiu mięśni, poprawie koordynacji ruchowej, a także zapobieganiu powikłaniom, takim jak przykurcze mięśniowe, które mogą prowadzić do deformacji stawów.
Fizjoterapia dzieci z porażeniem mózgowym
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Skupia się na poprawie funkcji motorycznych, które są niezbędne do codziennego życia.
Terapia obejmuje różnorodne ćwiczenia, które pomagają w rozwijaniu kontroli nad mięśniami, zwiększaniu ich siły, a także elastyczności. Wzmacnianie tkanki mięśniowej i poprawa wytrzymałości to podstawowe cele, przyczyniające się do zwiększenia stabilności oraz mobilności.
Ważnym elementem są również ćwiczenia rozciągające. Pomagają one w zapobieganiu przykurczom mięśni, ograniczającym zakres ruchów. Dziecko z porażeniem mózgowym borykające się z problemami z równowagą i koordynacją potrzebuje ćwiczeń, które pozwolą poprawić te zdolności.
Niezależnie od tego, czy chodzi o lekkie porażenie mózgowe, czy też cięższe przypadki, fizjoterapia odgrywa kluczową rolę.
Metoda Vojty – ćwiczenia, przykłady
Jedną z najbardziej efektywnych metod stosowanych w rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym jest metoda Vojty, opracowana przez czeskiego neurologa Vaclava Vojtę. Polega ona na stymulowaniu określonych stref refleksogennych na ciele dziecka, co wywołuje odpowiedzi ruchowe pomagające w rozwijaniu motoryki.
Przykładem jest refleks obrotu. Polega na umieszczaniu dziecka w takich pozycjach, które wyzwalają ruchy obrotowe, wspierające rozwój motoryki globalnej. Inne ćwiczenie stanowi refleks pełzania. Polega na stymulowaniu określonych punktów na ciele dziecka, co prowadzi do ruchów przypominających pełzanie.
Zabawy dla dzieci z porażeniem mózgowym
Zabawy w wodzie, takie jak pływanie i różnorodne gry w basenie, pomagają w rozwijaniu siły mięśniowej, koordynacji oraz równowagi w środowisku. W ten sposób odciążają ciało, a także ułatwiają wykonywanie ruchów.
Gry zręcznościowe wymagające manipulacji przedmiotami, takie jak układanie klocków czy nawlekanie koralików, wspierają rozwój motoryki małej oraz koordynacji ręka-oko. Ważne są także zabawy sensoryczne, m.in. malowanie palcami lub zabawa w piasku, ponieważ angażują zmysły i wspierają rozwój sensoryczny dziecka.
W Specjalistyczne Centrum Medyczne Omega kompleksowo podchodzimy do potrzeb pociech chorujących na porażenie mózgowe, dostosowując metody, terapie oraz ćwiczenia do ich potrzeb. Zachęcamy do zapoznania się z możliwościami naszych specjalistów.
