Ruch odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i sprawności organizmu. Kinezyterapia, będąca jedną z gałęzi fizjoterapii, bazuje na systematycznym wykonywaniu określonych ćwiczeń, które wspomagają regenerację, poprawiają funkcjonowanie narządu ruchu oraz redukują ból. Znajduje zastosowanie w leczeniu urazów, schorzeń neurologicznych, ortopedycznych, reumatologicznych oraz w rehabilitacji po operacjach. Co to jest kinezyterapia i jak korzystać z jej możliwości?
Kinezyterapia – co to?
Kinezyterapia, nazywana także terapią ruchem, jest jedną z podstawowych metod fizjoterapii, której celem jest przywrócenie, utrzymanie lub poprawa sprawności ruchowej pacjenta. Polega na zastosowaniu odpowiednio dobranych ćwiczeń, które mają za zadanie odbudowę siły mięśniowej oraz kontroli motorycznej, zwiększenie zakresu ruchu w stawach, poprawę koordynacji oraz zmniejszenie bólu i napięcia mięśniowego. Znajduje zastosowanie w leczeniu schorzeń ortopedycznych, neurologicznych, reumatologicznych oraz w rehabilitacji po urazach i operacjach.
Na czym polega kinezyterapia?
Kinezyterapia opiera się na systematycznym wykonywaniu ćwiczeń ruchowych dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Może być realizowana w formie ćwiczeń czynnych, biernych lub wspomaganych, w zależności od stopnia sprawności osoby poddawanej terapii. Dodatkowo ćwiczenia dzielimy na ekscentryczne, koncentryczne i izometryczne, by pacjent był dodatkowo dociążony późniejszym procesie rehabilitacyjnym. Ćwiczenia czynne to samodzielne ruchy pacjenta wykonywane pod nadzorem fizjoterapeuty, często z użyciem dodatkowych przyrządów, takich jak piłki, taśmy elastyczne czy ciężarki. Ćwiczenia w kinezyterapii określane jako bierne polegają na poruszaniu kończynami pacjenta przez terapeutę, co jest szczególnie pomocne w przypadku osób z ograniczoną zdolnością ruchową oraz brakiem siły mięśniowej. Natomiast zestawy wspomagane lub ćwiczenia czynno-bierne łączą oba podejścia – pacjent wykonuje ruch, ale z pomocą fizjoterapeuty lub sprzętu rehabilitacyjnego.
Kinezyterapia – przeciwwskazania
Mimo licznych korzyści, istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania tej metody. Należą do nich m.in. choroby zakaźne, niektóre choroby serca i układu krążenia oraz stany gorączkowe, które wymagają unieruchomienia. Nie zaleca się również intensywnych ćwiczeń u pacjentów z ciężkimi schorzeniami neurologicznymi bez konsultacji ze specjalistą. W każdym przypadku konieczna jest dokładna ocena stanu zdrowia pacjenta przed rozpoczęciem terapii.
Kinezyterapia – terapia indywidualna
Terapia indywidualna w kinezyterapii odgrywa kluczową rolę w skutecznej rehabilitacji pacjenta. Indywidualne podejście pozwala na dostosowanie programu ćwiczeń do specyficznych potrzeb i możliwości danej osoby, uwzględniając jej kondycję fizyczną, poziom bólu oraz zakres ruchomości w stawach. Specjalista dobiera odpowiednie techniki terapeutyczne, monitoruje postępy i dostosowuje intensywność ćwiczeń, aby zapewnić jak najlepsze efekty rehabilitacji.
Kinezyterapia kręgosłupa
Jednym z najczęstszych obszarów zastosowania metody jest leczenie schorzeń kręgosłupa. Regularne ćwiczenia pomagają w redukcji bólu, poprawiają stabilizację kręgosłupa oraz wzmacniają mięśnie odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Kinezyterapia jest wykorzystywana w leczeniu dyskopatii, zwyrodnień, rwy kulszowej oraz bólów przeciążeniowych wynikających z długotrwałego siedzenia lub nieprawidłowej ergonomii pracy. Zabiegi kinezyterapii koncentrują się na wzmocnieniu mięśni głębokich, poprawie elastyczności kręgosłupa oraz korekcji wad postawy. Dodatkowo modelują i poprawiają pracę krążków międzykręgowych, co bywa przyczyną przewlekłych bólów kręgosłupa.
Rehabilitacja – kinezyterapia
Kinezyterapia odgrywa fundamentalną rolę w procesie rehabilitacji po urazach, operacjach i chorobach neurologicznych. Jest niezbędna w powrocie do sprawności po endoprotezoplastyce stawu biodrowego lub kolanowego, a także po złamaniach i skręceniach. W neurologii wspomaga leczenie pacjentów po udarach mózgu, w stwardnieniu rozsianym czy chorobie Parkinsona.
Metody kinezyterapii
Wśród najpopularniejszych wyróżnia się metodę PNF (torowanie nerwowo-mięśniowe), która polega na wykorzystywaniu naturalnych wzorców ruchowych w celu przywrócenia sprawności. Ważna metoda McKenziego, stosowana głównie w terapii bólu kręgosłupa, opierająca się na ćwiczeniach mających na celu eliminację przyczyn dolegliwości. Metoda Bobath jest wykorzystywana w rehabilitacji neurologicznej, zwłaszcza u pacjentów po udarze, koncentrując się na poprawie kontroli ruchowej i napięcia mięśniowego.
Profilaktyka
Kinezyterapia powinna być stosowana przewlekle, aby zminimalizować potencjalną kontuzję, bądź zminimalizować ryzyko powtórzenia się bólu bądź wcześniej wymienionej kontuzji.